Op deze pagina:
Als je gaat scheiden van je ex-partner, moet er veel geregeld worden. Zo moeten jullie afspraken maken over het huis en de hypotheek (wie blijft in het huis wonen en wie betaalt de lasten?). Misschien moet het huis verkocht worden of gaat de ene partner de andere uitkopen en moet daarvoor de overwaarde na scheiding verdeeld worden. En zo zijn er nog meer aandachtspunten om op te letten. Maar veel mensen zien over het hoofd dat je, naast zaken rondom hypotheek en scheiden, ook voor je pensioen na een scheiding een en ander moet regelen.
Tijdens jullie huwelijk of geregistreerd partnerschap hebben jij en/of je ex-partner waarschijnlijk pensioen opgebouwd. Dat is bedoeld om op jullie oude dag te kunnen rondkomen van meer dan alleen de AOW. Sinds 30 april 1995 is het wettelijk geregeld dat jij en je ex-partner jullie pensioen dat je tijdens het huwelijk of geregistreerd partnerschap hebt opgebouwd na de scheiding moeten verdelen. In principe is die verdeling 50/50. Jij hebt recht op 50% van (een deel van) het ouderdomspensioen van je ex. En andersom: je ex heeft recht op 50% van (een deel van) jouw ouderdomspensioen. Daar komt dan nog een eventueel bijzonder partnerpensioen bij.
Maar die standaardverdeling is niet altijd van toepassing. Wellicht zijn jullie in de huwelijkse voorwaarden of in de voorwaarden bij het geregistreerd partnerschap al wat anders overeengekomen. Of misschien willen jullie samen andere afspraken maken en van de standaardverdeling afwijken.
Als het gaat over pensioen na de scheiding, is het belangrijk om onderscheid te maken tussen ouderdomspensioen en partnerpensioen.
Ouderdomspensioen is het pensioen dat je partner voor zichzelf heeft opgebouwd via een pensioenuitvoerder, vaak vanuit een werkgever of eventueel vanuit zijn eigen onderneming.
Daarnaast is partnerpensioen een aanvullend pensioen dat je zou ontvangen als je partner vroegtijdig komt te overlijden. In de pensioenregeling van je partner staat of je ook na een scheiding recht hebt op dit pensioen. Later meer over hoe dit werkt.
Laten we beginnen bij het ouderdomspensioen. In principe heb je recht op de helft van het ouderdomspensioen dat je ex-partner heeft opgebouwd tijdens jullie huwelijk of geregistreerd partnerschap. De hoogte van het pensioen waar je recht op hebt, is afhankelijk van hoe lang jullie getrouwd zijn geweest of geregistreerd partners waren.
Máár het bovenstaande geldt niet als jullie in de huwelijkse voorwaarden of in de voorwaarden bij het geregistreerd partnerschap andere afspraken hebben gemaakt. Ook kunnen jullie samen besluiten in het echtscheidingsconvenant van deze standaardverdeling af te wijken. Verder geldt een uitzondering voor een heel klein pensioen. Een pensioen dat na verdeling uitkomt op minder dan € 520,35 per jaar hoeft niet verdeeld te worden. Die grens geldt voor 2022.
Het bedrag waar je recht op hebt, wordt rechtstreeks door het pensioenfonds of de verzekeraar aan jou betaald. Wel is het daarvoor belangrijk dat je je scheiding binnen twee jaar na het officieel maken meldt bij de pensioenuitvoerder. Dit kun je doen via het Mededelingsformulier in verband met verdeling van ouderdomspensioen bij scheiding. Heeft je partner bij meer dan één pensioenuitvoerder pensioen opgebouwd? Stuur dit formulier dan naar elk van deze uitvoerders.
Na ongeveer twee maanden krijg je bericht van de pensioenuitvoerder over de hoogte van het pensioendeel van je ex dat jij uitbetaald krijgt. Dit pensioen wordt aan je uitgekeerd vanaf het moment dat je ex-partner met pensioen gaat tot het moment dat jij of je ex-partner overlijdt.
Partnerpensioen houdt in dat je pensioen krijgt als je partner komt te overlijden. Hoe zit dat dan precies als je ex-partner komt te overlijden? Als echtgenoot of geregistreerd partner heb je automatisch recht op partnerpensioen. Bij een scheiding wordt dit het bijzonder partnerpensioen genoemd.
Of er sprake is van partnerpensioen, verschilt per pensioenuitvoerder en hangt af van de regeling die deze uitvoerder hanteert. Na de echtscheiding heb je recht op bijzonder partnerpensioen als er echt geld is gereserveerd voor het partnerpensioen (opgebouwd op opbouwbasis). Overigens kan het zijn dat jullie in de huwelijkse voorwaarden afgesproken hebben dat jullie afzien van het bijzonder partnerpensioen in geval van echtscheiding. In dat geval zijn jullie afspraken leidend.
Het bedrag waar je recht op hebt aan bijzonder partnerpensioen, is niet afhankelijk van hoe lang jullie echtgenoten of geregistreerd partners zijn geweest. Als je recht hebt op bijzonder partnerpensioen, dan krijg je dit via de pensioenuitvoerder van je ex-partner te horen. Die pensioenuitvoerder stuurt je hiervoor een schriftelijke opgave.
Je hebt geen recht op bijzonder partnerpensioen als er geen geld is gereserveerd maar het partnerpensioen is verzekerd op risicobasis. Het recht op partnerpensioen vervalt dan bij een echtscheiding.
Hoe dat zit als je ongehuwd hebt samengewoond en ook geen geregistreerd partnerschap hebt gehad? Samenwoners die een relatie beëindigen, hebben niet automatisch recht op een bijzonder partnerpensioen. Dit automatische recht geldt wél als de partner vóór het uit elkaar gaan als partner is aangemeld bij de pensioenuitvoerder. Verder geldt ook bij samenwoners dat het pensioen op opbouwbasis verzekerd moet zijn en niet op risicobasis.
Bedraagt het bijzonder partnerpensioen minder dan € 520,35 (2022) per jaar? Dan kan de pensioenuitvoerder ervoor kiezen het bedrag in één keer aan jou uit te betalen na de scheiding. Dit wordt afkopen genoemd.
Let op: vanaf 1 januari 2022 gaat een en ander veranderen in de uitkering van partnerpensioen. Vanaf dan geldt dat niet meer het gehele partnerpensioen dat tot aan de scheiding is opgebouwd toebehoort aan de ex-partner. Dit geldt dan alleen nog voor het opgebouwde partnerpensioen tijdens het huwelijk of geregistreerde partnerschap. Op de website van APG kun je meer lezen over deze nieuwe wet.
Jullie kunnen ervoor kiezen om de standaardverdeling te volgen. Maar het is ook mogelijk samen andere afspraken te maken. Zo is het mogelijk om het opgebouwde pensioen niet te verdelen, een andere verdeling overeen te komen of je kunt afspraken maken over conversie. We lichten de verschillende opties hieronder toe.
De standaardverdeling is, zoals gezegd, dat jij en je ex-partner allebei recht hebben op 50% van het ouderdomspensioen dat de ander tijdens het huwelijk of geregistreerd partnerschap heeft opgebouwd. Daarnaast is er recht op het gehele partnerpensioen dat tot de scheiding is opgebouwd.
Stel: jij en je partner zijn 8 jaar getrouwd geweest. In die periode heb jij € 6.000,- aan pensioen opgebouwd en je partner € 3.000,-. Dit betekent dat jij, zodra je ex-partner de pensioenleeftijd heeft bereikt, € 3.000,- / 2 = € 1.500,- krijgt uitgekeerd. Je ex-partner krijgt € 6.000,- / 2 = € 3.000,- uitgekeerd zodra jij met pensioen bent.
Maar het kan zijn dat jij en je ex-partner andere afspraken hebben gemaakt. Jullie zijn bijvoorbeeld in de huwelijkse voorwaarden of in de voorwaarden bij het geregistreerd partnerschap tot andere voorwaarden gekomen. Of jullie kiezen ervoor in het echtscheidingsconvenant andere afspraken te maken.
Daar kunnen allerlei redenen voor zijn. Stel: jij en je ex-partner hebben eerst heel lang ongehuwd samengewoond. Daarom zijn jullie het erover eens dat jullie recht hebben op meer ouderdomspensioen dan alleen dat deel dat tijdens het huwelijk is opgebouwd. Of wellicht heeft je ex-partner veel minder pensioen opgebouwd omdat hij/zij altijd voor de kinderen heeft gezorgd. Bij zo’n groot verschil in opbouw kunnen jullie ervoor kiezen de pensioenbedragen gelijk te trekken.
Maak in elk geval samen afspraken over de verdeling van het pensioen en leg die officieel vast in het echtscheidingsconvenant. Teken bij een afwijkende verdeling allebei het meldingsformulier voor de pensioenuitvoerder. Voeg daarbij als bijlage een kopie van de huwelijkse voorwaarden of van het echtscheidingsconvenant bij.
Laat je goed adviseren als je wilt afwijken van de wettelijke verdeling. Het gaat bij pensioen tenslotte vaak om behoorlijke bedragen. Daarnaast kunnen afwijkende afspraken fiscale gevolgen hebben.
Let op: de pensioenuitvoerder moet wel instemmen met deze afwijkende verdeling.
Ook kunnen jullie besluiten van de verdeling af te zien. Elke partner krijgt dan alleen het zelf opgebouwde pensioen. Dit kan bijvoorbeeld handig zijn als jullie allebei ongeveer evenveel pensioen hebben opgebouwd.
Als je afziet van pensioenverdeling, dan moeten jullie hierover in het echtscheidingsconvenant afspraken vastleggen (tenzij jullie die al in de huwelijkse voorwaarden op papier hebben gezet). Laat ook deze keuze via het mededelingsformulier weten aan de pensioenuitvoerder.
Goed om te weten: als je dit soort afspraken niet vastlegt, kan de ex-partner altijd nog de helft van het ouderdomspensioen opeisen.
Oom kun je er voor kiezen om je pensioen niet te verdelen maar de waarde met je ex-partner te verrekenen. Dit kan bijvoorbeeld handig zijn als je de woning wilt overnemen maar de betaling van de overwaarde aan je ex-partner niet (volledig) kunt financieren. Het verrekenen van pensioen heeft wel fiscale consequenties. Ook is het belangrijk dat deze afspraken correct worden vastgelegd in het echtscheidingsconvenant. Een deskundig advies is hierbij absoluut noodzakelijk.
Dan is er nog een andere optie waar je voor kunt kiezen rondom je pensioen na scheiding: conversie. Bij de standaardverdeling van het ouderdoms- en partnerpensioen is de ingangsdatum van het pensioen van je ex-partner bepalend voor de hoogte van je pensioen. Ook hangt jouw uitkering af van of je ex-partner al dan niet in leven is. Dit werkt anders als je kiest voor conversie. Daarbij zet je het deel van het ouderdomspensioen waarop je partner recht heeft én het bijzonder partnerpensioen samen om in een apart ouderdomspensioen voor de partner.
Een dergelijke constructie kan handig zijn als bijvoorbeeld een van de partners nooit pensioen heeft opgebouwd en dus mogelijk in de financiële problemen komt als de pensioeninkomsten via de ex-partner wegvallen bij overlijden. Het voordeel van conversie is dat het voor de hoogte van het pensioen niet uitmaakt of de ex-partner nog in leven is. Zo kun je mogelijke financiële problemen voorkomen.
Aan de andere kant kan conversie mogelijk in een bepaalde situatie ook problemen opleveren. Het bijzonder partnerpensioen wordt omgezet in ouderdomspensioen, wat betekent dat je bij overlijden van je ex-partner geen bijzonder partnerpensioen meer krijgt. Je kunt dan in de problemen komen doordat bij een overlijden van je ex (kinder- en/of partner-)alimentatie wegvalt en dit dus niet (deels) gecompenseerd wordt door bijzonder partnerpensioen.
Er zit wel een nadeel aan voor de ex-partner die een deel van het ouderdomspensioen door conversie afstaat. Hij is dat deel van het pensioen namelijk definitief kwijt. Als hij zou kiezen voor de wettelijke verdeling, dus zonder conversie, krijgt hij bij overlijden van de ex-partner dit deel van het pensioen wel zelf betaald.
Kiezen jullie voor conversie? Geef dan op het meldingsformulier voor de pensioenuitvoerder allebei aan dat jullie van conversie gebruik willen maken. Leg dit ook vast in het echtscheidingsconvenant (tenzij jullie dit al in de huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden hadden opgenomen). Voeg bij het formulier ook een kopie van de huwelijkse voorwaarden of van het echtscheidingsconvenant bij.
Let op: de pensioenuitvoerder moet wel vooraf instemmen met conversie.
Jullie hebben ook nog de optie om het pensioen niet via de pensioenuitvoerder te laten uitbetalen, maar om de uitbetaling van een deel van je ouderdomspensioen zelf te doen. Als aan alle voorwaarden wordt voldaan, mag de betalende partner de betaalde bedragen aftrekken van de inkomstenbelasting. Het bedrag aan ouderdomspensioen dat je andersom van je ex-partner ontvangt, moet je juist opgeven bij jouw inkomstenbelasting als inkomsten. Je betaalt hier dan, via een aanslag, inkomstenbelasting en premie zorgverzekeringswet over.
Lees ook onze pagina over belasting en scheiden voor meer informatie rondom belastingzaken na je scheiding. Verder delen we een aantal belastingtips voor na je scheiding.
Let op: welke keuze je ook maakt, het is belangrijk om de pensioenverstrekker op de hoogte te brengen van jullie afspraken. Doe dit binnen twee jaar na de scheiding. Dan zal het pensioenfonds het pensioen op de juiste manier verdelen en krijgen jullie beiden je deel rechtstreeks door het pensioenfonds betaald.
Vanaf 1 januari 2022 verandert dit. Op dat moment gaat een nieuwe wet in rondom pensioen na scheiding. De verdeling van de opgebouwde pensioenen gaat dan automatisch na de scheiding. Alleen als je hierover andere afspraken maakt, moet je zelf actie ondernemen.
Of het nu gaat over het pensioen na scheiding, over de hypotheek of over alimentatie, het is verstandig om er een expert bij te betrekken. Ten eerste is het fijn om met een mediator om tafel te zitten. Die helpt jullie om samen goede afspraken te maken rondom de scheiding. Ten tweede is financieel advies inschakelen heel nuttig. Een financieel adviseur kan jullie helpen bij de financiële keuzes over bijvoorbeeld het pensioen en de hypotheek.
Een van de onafhankelijke financieel adviseurs van Van Bruggen Adviesgroep staat graag voor jullie klaar. Wij werken samen met Scheidingsexpert Nederland en kunnen jou dus het beste van beide werelden bieden.
Een traject voor financieel advies start bij ons altijd met een vrijblijvende kennismaking. Laten we in een kennismakingsgesprek kijken wat een van onze financieel adviseurs voor jullie kan betekenen. Maak een afspraak bij een kantoor bij jou in de buurt of online.
Een scheiding heeft nogal wat gevolgen. Ook op financieel en fiscaal gebied. Daarom is hypotheekadvies na een scheiding vaak heel welkom. Hier zijn onze financieel adviseurs dan ook goed in thuis. Zij kunnen je bijvoorbeeld adviseren over hoe het werkt als de ene partner de ander uitkoopt om in het huis te blijven wonen. Wat moet je dan regelen rondom de overwaarde op het huis? Welke financiële mogelijkheden heb je? Kan het verzilveren van de overwaarde of het oversluiten van je hypotheek eventueel je financiële ruimte vergroten, bijvoorbeeld als je van een aflossingsvrije hypotheek naar een annuïteiten- of lineaire hypotheek overgaat? En als jij elders wilt gaan wonen, wat zijn dan je mogelijkheden voor een hypotheek afsluiten?
Al dat soort vragen kan een onafhankelijk hypotheekadviseur van Van Bruggen Adviesgroep voor jou beantwoorden. Volledig onafhankelijk én met kennis van zaken. Heb je hulp nodig van een mediator? Ook dat kunnen we bieden door onze samenwerking met Scheidingsexpert Nederland.
Als je met een nieuwe partner gaat trouwen of samenwonen, dan heeft dat meestal geen gevolgen voor het ouderschapspensioen en/of bijzonder partnerpensioen dat je ontvangt. Nu is het wel zo dat in sommige pensioenregelingen is vastgelegd dat bijzonder partnerpensioen bij hertrouwen vervalt. Check dus bij de pensioenregeling waaronder jij of je ex-partner valt hoe dit voor jullie zit.
Vul hiervoor het formulier ‘Mededeling van scheiding in verband met de verdeling van ouderdomspensioen’ in. Stuur dit formulier ingevuld en ondertekend op naar de pensioenuitvoerder. Dan krijg je binnen twee maanden schriftelijk bericht van de pensioenuitvoerder over de verdeling van het pensioen. Let op dat je dit formulier altijd binnen twee jaar na het officieel maken van de scheiding moet opsturen. Anders zal de pensioenuitvoerder van je ex-partner geen pensioenverdeling toepassen. Je behoudt in die situatie wel het recht op een deel van het ouderdomspensioen van je ex-partner, maar moet jouw deel dan van je ex-partner betaald krijgen.
Dit hangt af van de pensioenafspraken die jullie hebben gemaakt. De uitkering van het ouderdomspensioen aan de ex-partner stopt in principe zodra de ontvanger van dat pensioen overlijdt. In dat geval ontvangt degene van wie het pensioen is alsnog het gehele pensioen. Overlijdt de partner van wie het pensioen afkomstig is? Dan stopt ook de uitkering van het pensioen aan de andere partner bij overlijden. De ex-partner krijgt dus niet meer een deel van dit pensioen. Mogelijk kan de achterblijvende ex-partner nog wel bijzonder partnerpensioen ontvangen. Dit verschilt per situatie.
Als jullie kiezen voor conversie, dan zit dit anders en loopt het pensioen wel door als de ex-partner van wie het uitgekeerde pensioen eigenlijk is komt te overlijden.
Nee, het bedrag dat je als ex-partner krijgt verschilt. Dit kan te maken hebben met de indexatie van opgebouwd pensioen. Vaak wordt pensioen jaarlijks verhoogd om het te laten aansluiten op de huidige koopkracht. Die indexatie vindt ook plaats bij het pensioen waar je via je ex-partner recht op hebt.
Verder geldt dat als je ex-partner zijn ouderdomspensioen later laat ingaan zijn pensioen hoger uitvalt. Ook jij ontvangt dan een groter deel van het ouderdomspensioen.
Als je partner juist eerder met pensioen gaat, zal zijn ouderdomspensioen (ook het deel dat jij ontvangt) lager uitvallen.
Ja, als jullie getrouwd waren of een geregistreerd partnerschap hadden, dan heb je automatisch recht op een deel van het pensioen van je ex-partner. Tenminste, dit geldt alleen niet als jullie andere afspraken hebben gemaakt in de huwelijkse voorwaarden of in de partnerschapsvoorwaarden of als jullie nu besluiten het in het scheidingsconvenant anders af te spreken.
Van Bruggen Adviesgroep is sinds 1973 actief als financieel dienstverlener. Onze ruime kennis en ervaring zetten wij graag in om jou van dienst te zijn.
Ga in gesprek met een van onze financieel adviseurs.
Van Bruggen Adviesgroep is sinds 1973 actief als financieel dienstverlener. Onze ruime kennis en ervaring zetten wij graag in om jou van dienst te zijn.
Ga in gesprek met een van onze financieel adviseurs.