Overwaarde na scheiding, hoe zit dat?

Wat gebeurt er na een scheiding met de overwaarde op ons huis? Het is voor veel scheidende partners een belangrijke vraag. Overwaarde is op dit moment natuurlijk aan de orde van de dag. Door de krappe woningmarkt zijn veel woningen anno nu meer waard dan de hypotheek die erop openstaat.

Nu is overwaarde alleen geen bedrag dat jullie zomaar op een gezamenlijke rekening hebben staan en dus eenvoudig kunnen verdelen. Het geld zit als het ware in de stenen. Pas als jullie het huis verkopen, komt de overwaarde vrij. Maar wat nu als één van de partners in het huis blijft wonen? Wat gebeurt er dan met de overwaarde? Ziet de vertrekkende partner daar nog iets van terug? Het verlossende antwoord op die vraag: zeker wel, mits het huis op naam van jullie allebei staat. Dan hebben jullie ieder recht op een deel van de overwaarde.

Hoe die verdeling van de overwaarde exact in zijn werk gaat, leggen we hieronder uit.

Hoeveel bedraagt de overwaarde op onze woning?

Voordat we het gaan hebben over de verdeling van de overwaarde, ben je waarschijnlijk benieuwd hoeveel overwaarde er eigenlijk op jullie huis rust. Dat is met een vrij eenvoudige rekensom te bepalen. De overwaarde is namelijk het verschil tussen de huidige waarde van je woning en de hypotheekschuld die je op je woning hebt openstaan. Je berekent je overwaarde als volgt:

  1. Bepaal hoeveel je woning waard is. Laat hiervoor je woning door een taxateur taxeren.
  2. Check hoeveel je opeenstaande hypotheekschuld bedraagt. Dit kun je opvragen bij je hypotheekaanbieder of inzien in de online omgeving voor je hypotheek.
  3. Trek de openstaande hypotheekschuld af van je woningwaarde. Komt hier een positief bedrag uit rollen? Dan is dit bedrag de overwaarde op jullie woning.

Rekenvoorbeeld

Jullie wonen nu 5 jaar in een woning die op dit moment € 350.000,- waard is. Destijds hebben jullie op de woning een hypotheek van € 250.000,- afgesloten. Op dit moment bedraagt jullie hypotheekschuld nog € 225.000,-.

Dit betekent dat jullie een overwaarde hebben van € 350.000,- minus € 225.000,- = € 125.000,-.

Hoeveel overwaarde krijg ik bij de scheiding?

Als jullie samen een koophuis hebben, dan zijn jij en je ex-partner vaak allebei voor 50% eigenaar van de woning. Dit kan anders zijn als jullie daar andere afspraken over hebben gemaakt bij de aankoop van de woning of als het huis slechts op naam van één van jullie staat. Let wel op: als de woning onder een huwelijk in gemeenschap van goederen valt, dan is de verdeling 50/50 – ongeacht de eigendomsakte. Voor het verdelen van de overwaarde is daarnaast belangrijk welk deel ieder van de hypotheek moet aflossen.  

Maar laten we ervan uitgaan dat jullie allebei voor de helft eigenaar zijn en dat jullie ieder de helft van de hypotheek moeten aflossen. Dat betekent dat jullie ook allebei voor 50% recht hebben op de overwaarde. Het maakt daarvoor niet uit of jullie getrouwd zijn, een geregistreerd partnerschap hebben of ongehuwd samenwonen.

In het voorbeeld hierboven zou jij dus recht hebben op € 125.000,- / 2 = € 62.500,- overwaarde.

Maar hoe werkt dat dan precies, overwaarde op het huis na de scheiding?

Als we kijken naar wat er gebeurt met de overwaarde op je huis na scheiding, dan is een belangrijke vervolgvraag of een van jullie in het huis blijft wonen of niet. Er zijn simpel gezegd twee opties:

  1. Jij of je partner blijft in het huis wonen en koopt de ander uit. De andere partner vertrekt naar een nieuwe woning.
  2. Jullie gaan allebei elders wonen en verkopen het huis.
  3. De woning blijft onverdeeld en één van beiden blijft in het huis wonen.

Deze scenario’s zullen we hieronder toelichten.

Wat als één partner het huis overneemt en in het huis blijft wonen?

Spreken jullie af dat jij of je ex-partner in het huis blijft wonen? Dan zal jij je ex-partner moeten uitkopen, of andersom. Dit betekent dat de hypotheek op naam van de ene partner komt te staan. Let wel op dat dat niet altijd zomaar kan. Je moet de hypotheeklasten dan wel in je eentje kunnen dragen. Op de pagina over hypotheek en scheiden kun je daar meer over lezen.

Blijf jij in het huis wonen en is er sprake van overwaarde? Dan moet je de helft van de overwaarde aan je partner betalen om in de woning te kunnen blijven wonen. Daarmee koop je je partner uit. Dit betekent ook dat je meestal een hogere hypotheek nodig zult hebben om het financieel te kunnen bolwerken dat het huis op jouw naam komt te staan. Een hypotheekadviseur kan voor je uitzoeken wat jouw opties daarvoor zijn. Als er nog ander vermogen is, zijn er misschien nog andere mogelijkheden, waardoor wellicht een lagere of juist hogere hypotheek nodig is.

Lukt het niet om de benodigde hypotheek te regelen? Dan zijn er misschien andere oplossingen, zoals het afkopen van partneralimentatie of het verrekenen van het pensioen. Deskundig advies en het goed vastleggen van de afspraken in het convenant zijn altijd van groot belang.

Benieuwd naar jouw hypotheekmogelijkheden na je scheiding? Een van onze adviseurs helpt je graag op weg.

Als jij degene bent die uit de woning vertrekt, dan heb jij dus recht op jouw deel van de overwaarde en moet je ex-partner jou dit bedrag betalen.

Ben je degene die in de woning blijft wonen? Dan moet je dit bedrag juist aan jouw partner betalen. Dit kun je doen met je spaargeld, maar wellicht is het ook mogelijk om dit bedrag in je hypotheek mee te financieren. Voorwaarde is wel dat je toetsinkomen dat toelaat.

Overigens is het huis pas echt volledig van jou als de hypotheek officieel op jouw naam staat. Dit betekent dat alleen jij de hoofdelijke aansprakelijkheid over de hypotheek hebt. Je moet dit altijd officieel laten vastleggen in een akte bij de notaris tegelijk met het overdragen van de woning..

Wat als jullie de woning verkopen?

Het tweede mogelijke scenario is dat geen van beiden in de woning blijft wonen, maar dat jullie het huis te koop zetten. In dat geval komt de overwaarde vrij bij de verkoop van het huis. Jullie krijgen dan ieder het eigen deel van de daadwerkelijk ontvangen overwaarde op je rekening gestort. Natuurlijk is het ook mogelijk om hier samen met je ex-partner afwijkende afspraken over te maken in het echtscheidingsconvenant.

Let op: dit kan wel fiscale gevolgen hebben.

Wat als jullie gezamenlijk eigenaar blijven en één van beiden blijft in de woning wonen?

Als het niet lukt om de woning over te nemen en jullie willen de woning nu nog niet verkopen, dan kun je besluiten om de woning voorlopig gezamenlijk in bezit te houden. Bijvoorbeeld als jullie willen dat één van jullie met de kinderen nog een bepaalde periode in de woning kan blijven.

Je hoeft dan nu nog niet de overwaarde te delen. De waardestijging of -daling blijft voor jullie beiden. Ook blijf je beiden verantwoordelijk voor de eigenaarslasten en blijven jullie allebei aansprakelijk voor de gehele hypotheek. Wel vervalt voor degene die de woning heeft verlaten twee jaar na het vertrek de renteaftrek. Het is belangrijk om daar nu al in de afspraken rekening mee te houden (bijvoorbeeld voor de alimentatiebedragen).

Tip: als je dit wilt afspreken, is het heel belangrijk om deskundig advies in te winnen en alle afspraken nauwkeurig vast te leggen. Hiermee voorkom je toekomstige problemen met je ex-partner of met de Belastingdienst. 

Aandachtspunten bij overwaarde op huis na scheiding

Let bij overwaarde op je huis na scheiding specifiek op de volgende punten.

  • Houd rekening met de bijleenregeling.

Als je jouw deel van de overwaarde ontvangt, dan is dit bedrag niet helemaal vrij besteedbaar. Tenminste, niet als je over je gehele nieuwe hypotheek hypotheekrenteaftrek wilt blijven ontvangen. Vanuit de bijleenregeling krijg je alleen aftrek over het gehele rentebedrag als je de volledige overwaarde gebruikt voor de aankoop van je volgende koopwoning. Koop je na de verkoop van jullie woning geen nieuwe woning en doe je dat ook niet de komende drie jaar? Dan ben je na die drie jaar alsnog vrij in het besteden van de overwaarde.

  • Leg de afspraken altijd goed vast.

Dit is om allerlei redenen belangrijk. Zo mag je pas een nieuwe hypotheek afsluiten als het echtscheidingsconvenant is getekend en de scheiding is ingeschreven bij de gemeente. Er is een akte van verdeling nodig om de hypotheek op één naam te kunnen zetten.

  • Stem op tijd de afspraken die je in het convenant wilt vastleggen af met je hypotheekadviseur.

Tijdens je scheiding kan jouw hypotheekadviseur je nog geen 100% zekerheid geven over de hypotheek. Dit kan pas nadat de echtscheiding officieel rond is. Toch is het belangrijk om al tijdens de echtscheiding contact te hebben met een hypotheekadviseur om de mogelijkheden te bespreken. Hierdoor kun je vaak voorkomen dat de afspraken die je in het echtscheidingsconvenant vastlegt achteraf niet financierbaar blijken te zijn. Als je dat fijn vindt, kunnen jouw mediator en hypotheekadviseur tijdens de scheiding nauw samenwerken.

  • Eventueel kan de vertrekkende partner eigenaar van het huis blijven.

Kan de achterblijvende partner het huis niet alleen betalen? Dan kunnen jullie er ook voor kiezen dat de vertrekkende partner nog na vertrek uit de woning officieel eigenaar is van de woning. Hierover kunnen jullie zelf verdere afspraken maken, bijvoorbeeld qua betaling van de rente. Laat je over deze afspraken deskundig adviseren en leg de afspraken ook goed vast. Dit voorkomt fiscale problemen achteraf. Bekijk ook onze overige belastingtips bij scheiden.

  • Sta ook stil bij de gevolgen voor de belasting. Na een scheiding kunnen jullie te maken krijgen met fiscale gevolgen, bijvoorbeeld voor de hypotheekrenteaftrek. Lees elders op onze site meer over de belasting na een scheiding.

Wat als het huis op naam van één van jullie staat?

Nu zijn we er tot nu toe steeds van uitgegaan dat jullie beiden eigenaar zijn van de woning. Maar het kan ook zo zijn dat één van jullie eigenaar is van het huis. In dat geval hoeft de woning (en dus ook de overwaarde of restschuld) niet verdeeld te worden. Alleen de partner die eigenaar is van de woning heeft recht op de woning en op de eventuele overwaarde die erop rust. Als er sprake is van een restschuld, is ook alleen deze partner voor die restschuld aansprakelijk.

Wat kan een financieel adviseur voor jou betekenen?

Een scheiding is niet zo 1, 2, 3 geregeld. En dan hebben we het niet alleen over de afspraken die je bijvoorbeeld met je partner moet maken over de alimentatie, de kinderen en de verdeling van jullie spullen. Ook financieel komt er veel bij kijken. Wel zo verstandig dus om hiervoor financieel advies in te schakelen. Bij Van Bruggen kun je terecht voor een onafhankelijk financieel adviseur die precies weet waar jullie allemaal op moeten letten. En die je ook met hypotheekadvies kan helpen bij bijvoorbeeld het rond krijgen van de hypotheek voor je huidige of een nieuwe woning.

Verder werken wij samen met Scheidingsexpert Nederland, dé specialist in het begeleiden van scheidingen. Zij kunnen je onder andere helpen bij het maken van afspraken rondom de kinderen en alimentatie, terwijl wij het financiële gedeelte voor je in goede banen leiden.

Jouw financieel adviseur en de scheidingsexpert werken, als jullie dit willen, nauw met elkaar samen. Samen ontzorgen zij jou in deze hectische periode, geven ze zo snel mogelijk duidelijkheid over jouw woonsituatie en voorkomen onnodige financiële en fiscale problemen achteraf.

Bij ons financieel advies doorlopen we samen met jou de volgende stappen:

  • Oriënteer je op de mogelijkheden. In een kennismakingsgesprek (gratis en vrijblijvend) kijken we samen hoe we jou kunnen helpen.
  • Maak samen afspraken. Daarna gaan jij en je ex-partner samen afspraken maken, eventueel met een mediator van Scheidingsexpert Nederland erbij. Jullie beslissen bijvoorbeeld of jullie het huis gaan verkopen of dat een van jullie in de woning blijft wonen. Ook maken jullie afspraken rondom jullie pensioen en de betaling van de hypotheek.
  • Onderzoek de opties voor een hypotheek. Of nu een van de partners in de woning achterblijft of dat jullie allebei elders gaan wonen, daarbij komt al snel de hypotheek om de hoek kijken. Hoeveel kun je lenen voor een volgende woning? Of wat zijn je mogelijkheden om het huidige huis volledig op jouw naam te zetten? Wij duiken hier voor je in, maken een uitgebreide vergelijking van de opties en geven je deskundig hypotheekadvies.
  • Maak de scheiding officieel. Daarna leggen jullie de afspraken – samen met Scheidingsexpert Nederland – vast in een scheidingsconvenant. Om de scheiding echt officieel te maken, schrijven jullie deze vervolgens in bij de gemeente en tekenen jullie het convenant en de akte van verdeling bij de notaris.
  • Regel de hypotheek. De hypotheekadviseur duikt voor je in de hypotheek. Hij bekijkt de mogelijkheden bij je huidige hypotheekaanbieder, maar onderzoekt ook wat de mogelijkheden zijn om over te stappen naar een andere aanbieder.
  • Na de scheiding. Verder begeleiden onze financieel adviseurs en de scheidingsexpert je ook na de scheiding. Bijvoorbeeld bij het passeren van de woning bij de notaris of bij je volgende belastingaangifte die net iets anders dan anders zal gaan. Ook daar sta je dus niet alleen voor.

Laten we kennismaken

Wil je alles rondom de overwaarde op je huis bij scheiding goed geregeld hebben? En wil je ook al het andere wat er na de scheiding op jullie afkomt in kannen en kruiken hebben? Van het pensioen tot de hypotheek? Schakel dan financieel advies in bij Van Bruggen. Wij regelen graag alles voor jou en je (ex-)partner zodat jullie met goede moed ieder voor zich verder kunnen.

Maak gerust een eerste afspraak. Je zit dan nog nergens aan vast en het kost je niets, maar bent wel al een stuk wijzer over jouw mogelijkheden.

Veelgestelde vragen over overwaarde na scheiding

Kan ik ook afzien van de overwaarde?

Ja, dat kan. Je kunt afstand doen van het deel van de overwaarde waar jij recht op hebt. Dit is alleen niet gebruikelijk, omdat het vaak over veel geld gaat. Ook zijn de fiscale risico’s hiervan groot en kun je te maken krijgen met schenkbelasting.

Waar kun je de overwaarde voor gebruiken?

In principe kun je de overwaarde op je woning vrij gebruiken als deze uit de stenen gehaald is, bijvoorbeeld als aanvulling op je pensioen. Maar als je over het gehele hypotheekbedrag hypotheekrenteaftrek wilt blijven ontvangen, dan ben je verplicht de overwaarde volledig in je nieuwe koopwoning te steken. Anders verlies je het recht op hypotheekrenteaftrek over dat deel van je hypotheek. Dat is zo geregeld vanuit de bijleenregeling.

Kan ik mijn partner uitkopen na de scheiding?

Als je in de woning wilt blijven wonen, zal je je partner moeten uitkopen. Dat kan zijn door in je eentje een hypotheek te nemen waarmee je de woning kunt bekostigen (mits je inkomen, na aftrek van eventueel te betalen partneralimentatie, dit toelaat) of door je spaargeld te gebruiken. Een financieel adviseur van Van Bruggen zoekt graag voor je uit of de hypotheek overnemen en zo je partner uitkopen voor jou een mogelijkheid is.  

Hoe kan ik mijn deel van de overwaarde verzilveren als ik hier blijf wonen?

Daarvoor zal je het geld uit de stenen moeten halen. Je overwaarde verzilveren kun je bijvoorbeeld doen door een (tweede) hypotheek af te sluiten waarin je de overwaarde meeneemt (mits je inkomen dit toelaat). Een andere optie is om er een verbouwing mee te bekostigen. Voorwaarde bij dat alles is wel dat je inkomen dit toelaat. De maximale hypotheek wordt namelijk niet alleen gebaseerd op je woningwaarde maar ook op jouw toetsbare inkomen.

Wat gebeurt er met de overwaarde op het huis na een scheiding?

Als jullie allebei voor 50% eigenaar zijn van de woning en ieder van jullie moet de helft van de hypotheek aflossen, dan hebben jullie ook allebei recht op 50% van de eventuele overwaarde bij de verkoop van het huis. Blijft een van de partners in het huis wonen? Dan moet de achterblijvende partner de helft van de overwaarde aan de vertrekkende partner betalen.

Wat gebeurt er met mijn pensioen na de scheiding?

Jullie scheiding heeft ook gevolgen voor jouw pensioen en dat van je ex-partner. Tenzij jullie hier iets anders voor hebben geregeld, hebben jullie allebei recht op een deel van het pensioen van de ander. Lees hierover meer op de pagina pensioen en scheiden.

Wat nu als er sprake is van een restschuld?

Dan zijn jullie allebei voor je eigen deel aansprakelijk voor de restschuld. Dit betekent dat jullie allebei een deel van de restschuld moeten betalen (bijvoorbeeld met een lening of met spaargeld) als jullie de woning met restschuld verkopen. Als een van jullie in de woning blijft wonen, dan moet de vertrekkende partner het deel van de restschuld aan de ander betalen. In dat geval koopt dus juist de vertrekkende partner de achterblijvende partner uit in plaats van andersom.