Op deze pagina:
Er gaat helaas bij veel gescheiden stellen nogal wat mis bij de belastingaangifte na scheiding. Uit onderzoek van de Belastingdienst blijkt dat ongeveer 27% van de mensen die scheiden in het jaar na de scheiding een flinke naheffing ontvangt.
Natuurlijk heeft een scheiding in alle opzichten grote gevolgen. Je krijgt te maken met allerlei emoties, moet van alles regelen, moet misschien ergens anders gaan wonen en dan verandert er wellicht ook nog eens van alles voor de kinderen. Logisch dus dat de belastingaangifte niet het eerste is waar je bij stilstaat. Toch is het wel heel belangrijk om daarover na te denken. Want door alles goed in te vullen bij de belastingaangifte na scheiding kun je forse naheffingen (en daarmee mogelijk zelfs financiële problemen) voor zijn.
Daarom helpen we je in dit artikel op weg om niets over het hoofd te zien en de belastingaangifte na scheiding goed in te vullen.
Scheiden kan grote gevolgen hebben voor je inkomen en heeft mogelijk ook fiscale gevolgen, zeker als jullie een gezamenlijke woning hebben. Waarschijnlijk waren jullie vóór de scheiding fiscaal partners. Jullie deden samen belastingaangifte en deelden aftrekposten. Jullie inkomen werd bij elkaar opgeteld voor toeslagen. Ook hadden jullie als fiscaal partners samen recht op bepaalde heffingskortingen.
Dat alles gaat net even anders als jullie uit elkaar gaan. Jullie zijn dan geen fiscaal partners meer, waardoor je bijvoorbeeld wellicht een hoger bedrag aan toeslagen kunt ontvangen of juist minder van hypotheekrenteaftrek of heffingskortingen kunt profiteren.
Als getrouwd stel of geregistreerd partners waren jullie volgens de Belastingdienst toeslagpartners. De Belastingdienst kan natuurlijk niet ruiken dat jij en je ex-partner uit elkaar zijn gegaan. Dit zal je zelf moeten doorgeven. De scheiding is officieel zodra jullie het echtscheidingsconvenant hebben ondertekend, en de scheiding door de rechter officieel is gemaakt en is ingeschreven bij de gemeente.
Natuurlijk moet je het ook officieel doorgeven aan de gemeente als jij ergens anders gaat wonen. De gemeente laat dit dan aan de Belastingdienst weten.
Wat je verder allemaal moet regelen bij de Belastingdienst om de scheiding aan te geven? Dat heeft de Belastingdienst voor je op een rij gezet in deze tool, waarmee je je eigen scheidingschecklist kunt opstellen.
Op nogal wat zaken. Helaas, leuker kunnen ook wij het niet maken. Makkelijker wel gelukkig. Daarom hebben we een checklist gemaakt voor de belastingaangifte na de scheiding. Zo zie jij tijdens de jaarlijkse aangifte niets over het hoofd en is de kans kleiner dat je met addertjes onder het gras of forse naheffingen te maken krijgt.
Is het huis van jou én je ex-partner, maar woont maar één van jullie in de woning? En betalen jullie ieder je eigen deel van de hypotheekrente? Dan mogen jij en je ex-partner allebei je eigen deel van de hypotheekrente aftrekken. Let dus op dat je alleen hypotheekrente aftrekt voor het deel van de hypotheek waarvoor jij eigenaar bent van de woning. Als één van jullie beiden de gehele maandlasten op zich neemt is de aftrek van de hypotheekrente niet altijd bij beiden mogelijk. Dit hangt onder andere af van de afspraken in het echtscheidingsconvenant en van jullie inkomen. Laat je hier tijdens de echtscheiding al goed over adviseren.
Is het huis 100% eigendom van de vertrokken partner? Dan mag de blijvende partner geen hypotheekrente meer aftrekken. Voor de vertrokken partner is dan gedurende maximaal 2 jaar de hypotheekrente aftrekbaar van zijn inkomen.
Als je de hypotheekrente voor je ex-partner betaalt, dan mag je die betaalde rente soms aftrekken als alimentatie. Dit is onder andere afhankelijk van jullie inkomen en de afspraken hierover in het echtscheidingsconvenant.
Woon je niet meer in het huis maar betaal je wel nog 50% van de hypotheekrente? Dan mag je nog twee jaar 50% van de rente aftrekken. Als je na die twee jaar nog een deel van de lening hebt openstaan, dan geef je dit aan als schuld in box 3 bij de belastingaangifte.
Mogelijk heb je na de scheiding door je nieuwe financiële situatie recht op een of meerdere toeslagen, zoals huurtoeslag of zorgtoeslag. Check goed welke toeslagen op jou van toepassing zijn. Schat ook je inkomen en financiële situatie nauwkeurig in, zodat je niet te veel of juist te weinig krijgt uitgekeerd door de Belastingdienst.
Als er sprake is van co-ouderschap en jullie allebei gebruikmaken van kinderopvang, dan kunnen jullie allebei kinderopvangtoeslag ontvangen. Let wel op dat je hiervoor schriftelijk moet kunnen aantonen dat jullie co-ouderschap hebben, aangezien de kinderen maar bij één van de ouders staan ingeschreven bij de gemeente.
Het is verplicht om jullie kind in te schrijven op het adres waar het kind het grootste deel van de tijd woont (het hoofdverblijf). De ouder bij wie het kind ingeschreven staat, ontvangt voor dit kind de kinderbijslag en het kindgebonden budget.
Als jullie kind ongeveer evenveel bij jullie beiden woont (co-ouderschap) kun je zelf kiezen op welk adres het kind wordt ingeschreven. De ouder op dit adres is de aanvrager voor de kinderbijslag en ontvangt voor dit kind het kindgebonden budget. Jullie kunnen zelf aangeven bij de Sociale Verzekeringsbank aan wie jullie de kinderbijslag willen laten betalen. Deze keuze is voor de betaling van het kindgebonden budget niet mogelijk.
Als jullie co-ouderschap afspreken, is het zinvol om hier tijdens de scheiding fiscaal handige keuzes over te maken met je ex-partner. Het is namelijk zo dat de toeslag hoger is naarmate je inkomen lager is. Dat maakt het vaak aantrekkelijk om de toeslag te laten gaan naar de ex-partner met het laagste inkomen. Eventueel kunnen jullie daarna de inkomsten alsnog naar eigen voorkeur verdelen tussen jullie tweeën. Doe dit al tijdens de echtscheiding zodat de adviseur hier op de juiste wijze rekening mee kan houden bij de berekening van de kinderalimentatie. Dit voorkomt discussie achteraf.
Het eigenwoningforfait is een bedrag dat de Belastingdienst bij je belastbaar inkomen optelt en dat je betaalt als vergoeding voor het woongenot van je eigen woning. Dit is een percentage van de WOZ-waarde van je woning. Je eigenwoningforfait wordt berekend over jouw eigendomsdeel van de woning.
Dat betekent het volgende: de partner die in het huis blijft wonen, geeft het eigenwoningforfait aan voor het deel dat hij eigenaar is van de woning. Dit tel je op bij je inkomen.
Dus als je voor 50% eigenaar bent, dan moet je ook 50% van het eigenwoningforfait optellen bij je inkomen. Ben je voor 100% eigenaar, dan tel je het volledige eigenwoningforfait op bij je inkomen.
Woon je in de woning die (deels) eigendom is van je vertrokken ex-partner, dan moet je in jouw aangifte het woongenot als een ontvangen partneralimentatie opgeven. Dit bedrag bereken je over het deel waarvoor je ex eigenaar is, op dezelfde manier als het eigenwoningforfait.
Als jullie getrouwd waren of een geregistreerd partnerschap hadden, dan moet vaak de ene partner de andere partner ondersteunen met partneralimentatie. Jullie bepalen zelf om hoeveel alimentatie het gaat, eventueel in overleg met een mediator. Het betalen of ontvangen van alimentatie heeft ook gevolgen voor de belastingaangifte.
Degene die alimentatie ontvangt, moet dit bij de Belastingdienst opgeven als inkomen. Dit bedrag wordt door de Belastingdienst gezien als onderdeel van je inkomen. Het verhoogt dus je inkomen, waardoor je mogelijk ook een hogere bijdrage Zorgverzekeringswet moet betalen. Wijzig dit eventueel op je voorlopige aangifte, zodat je niet een onverwachts een hoge naheffing krijgt. Let op dat de partneralimentatie die je ontvangt, ook gevolgen kan hebben voor de toeslagen waar je recht op hebt.
De partner die alimentatie betaalt, mag het bedrag aan betaalde alimentatie onder bepaalde voorwaarden aftrekken bij de belastingaangifte. Laat je hierover tijdens de echtscheiding al deskundig informeren. Doordat je alimentatie mag aftrekken, valt het bedrag dat je aan belasting moet betalen waarschijnlijk lager uit. Het kan zijn dat je daardoor recht hebt op toeslagen die je eerder niet ontving.
Bij kinderalimentatie ligt het net even anders dan bij partneralimentatie. De kinderalimentatie die je ontvangt of afdraagt voor jullie kinderen, heeft geen gevolgen voor de belastingaangifte. Je geeft deze alimentatie dus niet aan. Dit betekent ook dat de betaalde kinderalimentatie niet fiscaal aftrekbaar is.
Als jullie allebei voor 50% eigenaar waren van jullie gezamenlijke woning, dan heb je voor 50% recht op de overwaarde. Als je partner in de woning blijft wonen, zou je dus 50% van de overwaarde door hem of haar betaald moeten krijgen. Hebben jullie het huis verkocht? Dan ontvangen jullie allebei 50% van de overwaarde. Vanwege de bijleenregeling is het in beide gevallen fiscaal gunstig om de overwaarde na scheiding te gebruiken om een nieuwe hypotheek te verlagen. Anders verlies je over dat bedrag namelijk het recht op hypotheekrenteaftrek. Houd hier dus rekening mee bij het besteden van de overwaarde en bij je belastingaangifte.
Lees op onze site hoe je je overwaarde kunt gebruiken.
Als ex-partners of voormalig geregistreerd partners hebben jullie recht op een stukje pensioen van elkaar. Het kan dan gaan om een deel van het ouderdomspensioen van de ex-partner en mogelijk ook bij overlijden van je ex om een bijzonder partnerpensioen. Als je de echtscheiding binnen twee jaar meldt bij het pensioenfonds wordt dit automatisch geregeld. Anders moet je in de toekomst zelf een deel van je ontvangen pensioen aan je ex-partner betalen. In dat geval moet de partner die pensioen ontvangt het aangeven als inkomen. De partner die pensioen betaalt, mag dit bedrag juist aftrekken van de inkomstenbelasting.
Op onze pagina ‘Pensioen en scheiden’ kun je nog veel meer lezen over pensioen na scheiding.
Ook al klinkt het misschien niet ideaal, vaak is het verstandig om in het jaar van de scheiding nog één keer belastingaangifte samen met je ex-partner te doen. Als jullie een deel van het jaar fiscaal partners zijn, mogen jij en je ex-partner aangifte te doen alsof jullie het hele jaar fiscaal partners waren. Hierdoor is de kans op fouten in de aangifte namelijk veel kleiner. Ook heeft het als voordeel dat jullie sommige aftrekposten en jullie vermogen voor dat jaar op een gunstige manier kunnen verdelen. Daarbij is elke verdeling mogelijk als het totaal maar niet hoger uitkomt dan 100%.
De keuze voor aangifte als fiscaal partners na de scheiding kan soms belastingvoordeel opleveren, bijvoorbeeld als de ene partner veel minder inkomen heeft dan de ander.
Let wel op: jullie fiscaal partnerschap eindigt zodra jullie het verzoek voor de scheiding of het ontbinden van jullie geregistreerd partnerschap indienen én niet meer op hetzelfde adres staan ingeschreven. In het jaar na het indienen van dat document mogen jullie nog samen aangifte doen; in de jaren daarna zijn jullie geen fiscaal partners meer.
Natuurlijk is het ook mogelijk om allebei afzonderlijk aangifte te doen. In dit geval doe je aangifte over zowel de periode waarin jullie nog samen waren als voor de periode waarin jullie gescheiden waren. Wel is het in dit geval handig bepaalde gegevens van je ex-partner bij de hand te hebben, zoals diens inkomen. Het kan zijn dat je die gegevens ergens in de aangifte moet invullen.
Zorg er altijd voor dat…
Dit voorkomt onnodige problemen achteraf.
Mogelijk heb je na jullie scheiding recht op toeslagen. Het gaat dan om kinderopvangtoeslag, kindgebonden budget, huurtoeslag of zorgtoeslag. Via Berekenuwrecht.nl kun je berekenen op welke toeslagen jij recht hebt.
Het kan ook juist zijn dat je na de scheiding geen recht meer hebt op toeslagen, bijvoorbeeld doordat je inkomen door de ontvangen partneralimentatie hoger uitvalt. Daarom is het altijd zinvol om je voorlopige aanslag bij de Belastingdienst te wijzigen. Daarmee voorkom je dat je straks een flink bedrag moet terugbetalen.
Belangrijk is in alle gevallen dat je regelt dat je ex-partner niet langer meetelt voor jouw toeslag. Op Belastingdienst.nl lees je hoe je dit regelt. Je kunt pas toeslag aanvragen zodra je ex-partner niet meer als jouw toeslagpartner geldt volgens het systeem.
Verder kun je, naast deze toeslagen, mogelijk aanspraak maken op kinderbijslag, inkomensafhankelijke combinatiekorting of zorgkorting.
Na een scheiding gelden de volgende specifieke aftrekposten:
De kosten voor de scheiding zelf, zoals de kosten voor financieel advies, mag je niet aftrekken bij de belastingaangifte.
Heb je hypotheekadvies ingewonnen, bijvoorbeeld voor hypotheek oversluiten of voor het aanvragen van een hypotheek na je scheiding? Dan mag je die kosten wél aftrekken. Hetzelfde geldt voor eventuele andere voor de hypotheek gemaakte kosten als notariskosten of taxatiekosten voor de woning.
We zijn inmiddels een heleboel woorden verder over scheiden en belasting. Daarom nog een keer de belangrijkste aandachtspunten op een rij.
De belastingaangifte na een scheiding heb je dus niet zomaar voor elkaar. Je moet met aardig wat zaken rekening houden. Daarom kan het fijn zijn om je er niet in je eentje over te hoeven buigen, zeker niet in de lastige situatie die een scheiding al is.
Bij Van Bruggen Adviesgroep kun je zowel terecht voor belastingtips rondom je scheiding als voor een compleet traject voor financieel advies of hypotheekadvies, waarbij we samen kijken naar je financiële situatie of naar je mogelijkheden voor een hypotheek. We kunnen je zelfs, eventueel samen met Scheidingsexpert Nederland, bij alle afspraken rondom je scheiding begeleiden.
Van Bruggen Adviesgroep is sinds 1973 actief als financieel dienstverlener. Onze ruime kennis en ervaring zetten wij graag in om jou van dienst te zijn.
Ga in gesprek met een van onze financieel adviseurs.
Van Bruggen Adviesgroep is sinds 1973 actief als financieel dienstverlener. Onze ruime kennis en ervaring zetten wij graag in om jou van dienst te zijn.
Ga in gesprek met een van onze financieel adviseurs.