Wat is lijfrente afkopen?

Je lijfrente afkopen betekent dat je je lopende lijfrente stopzet en daarmee het bedrag in één keer laat uitkeren. Lijfrente is extra inkomen dat je via een rekening, verzekering of beleggingsrecht spaart als aanvulling op je inkomen later. Dat doe je op een fiscaal voordelige manier, want je mag de ingelegde premie aftrekken van je belastbaar inkomen en betaalt geen vermogensbelasting over het bij elkaar gespaarde bedrag aan lijfrente. Pas bij uitkering van de lijfrente ga je inkomstenbelasting betalen. Vaak kiezen mensen voor lijfrentes als extra pensioen naast hun AOW en werkgeverspensioen.

In principe krijg je vanaf je AOW-leeftijd periodiek een bedrag uitgekeerd uit de lijfrente. Maar je kunt er ook voor kiezen om de lijfrente in één keer te laten uitbetalen, al vóór je AOW-leeftijd. Dit heet lijfrente afkopen. Het houdt in dat je al vóór de afgesproken datum je lijfrenteproduct stopzet.

Let op: Het bedrag in je lijfrente is in principe geblokkeerd tot een bepaalde datum. Je mag het geld ook alleen gebruiken voor het afgesproken doel, zoals je pensioen. Wil je het ergens anders voor gebruiken of er eerder bij kunnen? Dan kun je de lijfrente afkopen. Houd wel rekening met grote financiële gevolgen.

Oscar Noorlag, hypotheekexpert

Waarom zou je je lijfrente afkopen?

Je lijfrente afkopen kun je bijvoorbeeld overwegen als je het geld plotseling eerder nodig hebt, bijvoorbeeld door een onverwachte financiële tegenvaller of doordat je eerder wilt stoppen met werken. Of misschien heb je andere financiële doelen die je ermee wilt waarmaken, zoals het aflossen van je hypotheek of een tweede woning kopen. In al die gevallen geldt dat je het bedrag aan lijfrente niet gebruikt voor het afgesproken doel (je pensioenaanvulling). Daarom heeft het afkopen financiële consequenties (enkele uitzonderingen daargelaten).

Ga altijd in gesprek met een financieel adviseur als je een lijfrente wilt afkopen, omdat de financiële consequenties groot zijn. Vaak zal de financiële adviseur afkopen afraden en onderzoeken of er andere oplossingen zijn om je wensen te realiseren.

Uiteraard kun je ook je lijfrente afkopen als je niet tevreden bent over de opbrengsten ervan. Maar ook dan is het vaak een beter alternatief om de lijfrente over te zetten naar een andere partij met lagere kosten. Je kunt de lijfrente bijvoorbeeld omzetten in een ander type pensioenproduct, zoals een andere lijfrente of banksparen:

  • Banksparen betekent dat je bij de bank lijfrente opbouwt. Het geld staat dan op een bankspaarrekening vast tot je AOW-leeftijd. Daarna krijg je het saldo op de rekening uitbetaald.
  • Een ander lijfrenteproduct nemen is ook een optie. Je kunt bijvoorbeeld in plaats van een lijfrenteverzekering kiezen voor een lijfrentebeleggingsrecht. Dit kan interessant zijn als je het huidige rendement vindt tegenvallen. Of misschien heb je juist een beleggingsrecht, maar wil je meer zekerheid over de waarde van je lijfrentes. Dan kun je een spaar- of verzekeringsproduct overwegen.

Kan ik de lijfrente in één keer afkopen?

Het is mogelijk om de lijfrente in één keer af te kopen. Wel betaal je daarvoor bijna altijd een forse boete. Ook loop je bepaalde fiscale voordelen mis. Let op: lijfrente afkopen kan alleen onder bepaalde voorwaarden en er gelden diverse belastingregels voor. Dit komt omdat lijfrente fiscaal voordelig is en mensen daar misbruik van kunnen maken door voor lijfrentes te kiezen en die vroegtijdig af te kopen.

Wat kost het afkopen van lijfrente?

Het afkopen van lijfrente is niet zonder financiële consequenties. Je krijgt te maken met twee kostenposten: revisierente en inkomstenbelasting.

Revisierente

Voor het afkopen van lijfrente betaal je ten eerste een revisierente: een boete voor het afkopen. Die is maximaal 20% van het bedrag dat je aan lijfrente krijgt uitgekeerd. Let op: tot een bepaald bedrag ben je vrijgesteld van deze boete. Dit geldt tot € 5.364,- (de afkoopgrens in 2024).

Heb je bij één bank of verzekeraar meerdere lijfrentes opgebouwd? Dan wordt de waarde van al die lijfrentes bij elkaar opgeteld. Komt dit boven € 5.364,- uit? Dan betaal je alsnog revisierente over de gehele waarde.

Inkomstenbelasting

Daarnaast betaal je inkomstenbelasting over het afkoopbedrag. Dit bedrag wordt bij je inkomen in Box 1 opgeteld voor je belastingaangifte. Omdat dit inkomen bij je eerdere inkomen wordt opgeteld, betaal je hier mogelijk het hoogste tarief aan inkomstenbelasting over. Dit kan oplopen tot een tarief van 49,5%.

Rekenvoorbeeld: wat kost het afkopen van lijfrente?

Dit rekenvoorbeeld laat zien hoeveel het afkopen van lijfrente kan kosten.

Stel: jij hebt in de afgelopen vijftien jaar een bedrag van € 40.000,- ingelegd. Daarmee heb je in totaal € 50.000,- aan lijfrentes bij elkaar gespaard. Nu wil je je lijfrente afkopen en dit bedrag in één keer laten uitkeren.

Je inkomen over het afgelopen jaar bedraagt € 45.000,-. Voor de inkomstenbelasting wordt de gehele bruto-uitkering opgeteld bij je inkomen in Box 1. Dus je inkomen bedraagt nu € 45.000,- + € 50.000,- = € 95.000,-.

Over het deel van je inkomen tot € 75.518,- betaal je 36,97% belasting (2024). Dat komt neer op € 75.518,- x 0,3697 = € 27.919,00. Over de € 19.482,- die daarbovenuit komt, betaal je 49,5% belasting. Dat is nog eens € 9.643,-. Dat betekent dat je € 27.919,- + € 9.643,- = € 37.562,- aan inkomstenbelasting moet betalen. Zonder het afkopen van de lijfrente, had je € 16.636,- aan inkomstenbelasting moeten betalen; je betaalt dus € 20.926,- extra aan inkomstenbelasting.

Daar komt dan de revisierente nog bij. Die bedraagt nog eens 20% van de € 50.000,- die je krijgt uitgekeerd. Oftewel: de revisierente is € 10.000,-.

Dat betekent dat je in totaal maar liefst € 30.926,- extra aan belasting en boetes afdraagt. Je houdt daardoor minder dan de helft van de ingelegd lijfrentes over en nog geen 2/5e van de afkoopwaarde van de lijfrentes , namelijk slechts € 19.074,- van de € 50.000,-.

Kortom: lijfrentes afkopen is fiscaal niet altijd voordelig, vaak zelfs erg nadelig. Dus maak nooit zomaar die keuze, maar betrek er een financieel specialist bij. Onze adviseurs denken hierin graag met je mee.

Kun je lijfrente afkopen zonder boete en inkomstenbelasting?

De mogelijkheid om lijfrente af te kopen zonder boete en inkomstenbelasting is er alleen als je de lijfrente omzet naar een ander lijfrenteproduct, zoals banksparen of een lijfrenteproduct bij een andere verzekeraar. Je krijgt dan geen revisierente voor je kiezen en hoeft ook geen Box 1-belasting te betalen. Wel moet het geld dan direct naar de nieuwe verzekeraar of bankspaarrekening worden overgeboekt.

Wil je het geld zelf uitgekeerd krijgen om ergens anders voor te gebruiken? Dan moet je altijd een boete en inkomstenbelasting over het bedrag betalen. Alleen als je onder de afkoopgrens van € 5.364,- valt, is afkopen boetevrij.

Er gelden enkele uitzonderingen op die regel. Vallen jouw ingelegde premies onder een oud-regime-lijfrente? Dan zijn ze vrijgesteld. Meestal zijn dit lijfrentes die vóór 16 oktober 1990 zijn opgebouwd. Is er in jouw geval sprake van arbeidsongeschiktheid en heb je daarom de lijfrentes nu al nodig? Dan kun je soms ook een vrijstelling krijgen. Dit is alleen altijd een kwestie van maatwerk.

Wil je weten waar jij goed aan doet qua lijfrentes? Onze financieel adviseur denken hierin graag met jou persoonlijk mee. Plan een gratis eerste afspraak en ontdek wat jouw opties zijn.

Afkoopgrens lijfrente

Als afkoopgrens voor lijfrente houdt de Belastingdienst in 2024 € 5.364,- aan. Lijfrentes met een uitkeringsbedrag tot die grens mag je zonder betaling van een boete afkopen. Dit bedrag geldt voor alle lijfrentes die je hebt lopen bij elkaar opgeteld. Dus als je drie lijfrentes hebt lopen die bij elkaar boven dit bedrag uitkomen, dan kom je wel voor een boete te staan.

Ook een optie: overbruggingslijfrente

Heb je (een deel van) de lijfrente nodig omdat je eerder wilt stoppen met werken? Dan kan overbruggingslijfrente ook een optie zijn. Je krijgt daarmee tijdelijk lijfrente uitgekeerd totdat je AOW en pensioenuitkering officieel ingaan.

Nu is het wel zo dat je voor overbruggingslijfrente alleen kapitaal mag inleggen dat je vóór 1 januari 2006 hebt opgebouwd.

Dus: wat zijn de voor- en nadelen?

Het voordeel van lijfrente afkopen is dat je het geld direct kunt gebruiken of een ander lijfrenteproduct kunt kiezen. Dat is handig als je geld nodig hebt of als je niet tevreden bent over de huidige opbrengsten. Het nadeel is dat je een fors bedrag aan belasting (inkomstenbelasting in Box 1) moet betalen als je de lijfrente afkoopt en dat je daarnaast te maken krijgt met revisierente. Daardoor is het vaak fiscaal niet aantrekkelijk om je lijfrente af te kopen, tenzij je om bepaalde redenen echt niet anders kunt.

Persoonlijk advies over jouw pensioenopties?

Lijfrentes afkopen is dus een stap met de nodige financiële consequenties. Daarom is het belangrijk om samen met een financieel adviseur goed te kijken of je hier wel echt goed aan doet of dat je beter voor een andere optie kunt gaan.

Wil jij met een goed plan toewerken naar je pensioen en je financiële mogelijkheden op een rij krijgen? Neem contact met ons op via 0800 – 1600 of maak direct een gratis eerste afspraak op een kantoor bij jou in de buurt.

Hoeveel belasting betaal ik over de afkoop van lijfrente?

Als je je lijfrente vroegtijdig afkoopt, dan betaal je daarover inkomstenbelasting. De lijfrente-uitkering wordt opgeteld bij je eigen inkomen, waardoor je mogelijk onder de hoogste belastingschijf komt te vallen van 49,5%. Vaak krijg je daarnaast te maken met 20% revisierente: een boete die je betaalt over de som die je afkoopt.

Kan ik lijfrente eerder laten uitkeren?

Je kunt je lijfrente soms al laten uitkeren voordat je de AOW-leeftijd hebt bereikt. Mogelijk betaal je hier wel een boete voor en inkomstenbelasting over. Een alternatieve optie is de overbruggingslijfrente. Onder bepaalde voorwaarden kun je hier gebruik van maken als je je lijfrente-uitkering al eerder wilt laten ingaan.

Hoe lang moet een lijfrente minimaal lopen?

Heb je een lijfrente die uitkeert vanaf het moment dat je AOW-gerechtigd bent? Dan moet je minimaal vijf jaar een lijfrente-uitkering ontvangen. Keert de lijfrente korter dan twintig jaar geld uit? Dan mag je in 2023 niet meer dan € 24.168,- bruto per jaar laten uitkeren.