Wat moet je doen als je lijfrente vrijkomt?

Lijfrente is een manier om belastingvriendelijk een extra buffer op te bouwen, meestal als aanvulling op je pensioen en AOW. Dit is fiscaal aantrekkelijk omdat je de lijfrente mag aftrekken voor de inkomstenbelasting en je geen vermogensbelasting betaalt over de lijfrente die je opbouwt. Lijfrente opbouwen doe je via een lijfrenterekening, een lijfrenteverzekering of in de vorm van een beleggingsrecht. Op de afgesproken datum komt de lijfrente vrij; tot die tijd is het saldo geblokkeerd. Je ontvangt meestal van tevoren bericht als de lijfrente binnenkort vrijkomt.

Zodra de lijfrente vrijkomt, moet je aan de bank of verzekeraar doorgeven wat je met het geld gaat doen. Je hebt grofweg drie mogelijkheden:

  1. Je laat de lijfrente uitkeren.
  2. Je stelt de lijfrente uit.
  3. Je koopt de lijfrente af.

1. De lijfrente uitkeren

De gebruikelijke optie is dat je de lijfrente periodiek laat uitkeren. Je ontvangt dan om de zoveel tijd (meestal maandelijks, soms per kwartaal of jaarlijks) een bepaald bedrag aan lijfrente. Dit kun je zien als een aanvulling op je pensioen en AOW. Je ontvangt de lijfrente gedurende de eerste jaren na de AOW-leeftijd, je hele leven lang of ter overbrugging tot je pensionering. Dat is afhankelijk van de afspraken en keuzes die je hebt gemaakt.

De hoogte van de uitkering hangt af van hoeveel je hebt ingelegd, wat je lijfrentes waard zijn en hoe lang je laat uitkeren. Hoe korter de uitkeringsperiode is, hoe hoger het bedrag is dat je krijgt uitgekeerd.

De regels voor periodiek laten uitkeren zijn als volgt:

  • Laat je de lijfrente uitkeren vanaf de AOW-leeftijd? Dan moet je deze minimaal vijf jaar laten uitkeren.
  • Duurt de uitkering van je lijfrente minder dan 20 jaar? Dan mag je niet meer dan € 24.168,- bruto per jaar laten uitkeren (die grens geldt sinds 2023).
  • Laat je de lijfrente uitkeren voordat je AOW-gerechtigd bent? Dan moet je de lijfrente minimaal 20 jaar laten uitkeren plus het aantal jaar dat je jonger bent dan de AOW-leeftijd. Stel: jij wilt een periodieke uitkering vanaf je 64e. Dan moet de uitkering van je lijfrente minimaal 23 jaar duren.

2. Je lijfrente uitstellen

Heb je de lijfrente nog niet nodig of hoop je op een hoger rendement? Dan kun je er ook voor kiezen om de lijfrente uit te stellen. Je laat deze dan later uitkeren dan de oorspronkelijk afgesproken datum. Dit levert je mogelijk meer rendement op, maar brengt uiteraard ook risico’s met zich mee.

Let op: je mag de lijfrente uitstellen tot uiterlijk vijf jaar na de AOW-leeftijd.

Tip: Het is soms mogelijk om voor een combinatie te kiezen van uitkeren en uitstellen. Je ontvangt dan een deel van de opgebouwde lijfrente en spaart met een deel van de lijfrente nog een tijdje door.

3. De lijfrente afkopen

Een laatste optie is dat je de lijfrente afkoopt. In plaats van een periodieke uitkering te ontvangen, laat je dan het bedrag in één keer uitkeren, mogelijk al vóór de afgesproken datum. Dat heet “afkopen”.

Fiscaal gezien is dit niet de meest aantrekkelijke optie. Je betaalt namelijk inkomstenbelasting over de afkoopsom. Dat kan oplopen tot wel 49,50%. Daarnaast betaal je meestal een boete van maximaal 20% over het uitgekeerde bedrag. Dat is de revisierente. Daardoor houd je al met al een stuk minder over van de lijfrente.

Soms ben je vrijgesteld van de boete. Voor lijfrentes tot € 5.364,- (dit bedrag geldt in 2024) hoef je geen revisierente te betalen. Je betaalt overigens ook een boete als je meerdere lijfrentes bij één bank of verzekeraar hebt opgebouwd en als die samen boven de boetevrije grens uitkomen.

Verder hoef je in sommige specifieke situaties geen revisierente te betalen om toch je lijfrente af te kopen. Dat geldt bijvoorbeeld als je arbeidsongeschikt bent. Op de website van de Belastingdienst lees je hier meer over.

Let op: Vaak krijg je automatisch een aanbod van de bank of verzekeraar om de lijfrente te laten uitkeren. Maar dat is dus niet de enige optie. Verdiep je dus goed in de mogelijkheden met een financieel adviseur, en ga niet zomaar mee in het eerste voorstel.

Berekenen lijfrente komt vrij, waar doe jij goed aan?

Als jouw lijfrente vrijkomt, kun je dus uit meerdere opties kiezen. Het hangt van allerlei aspecten af waar jij goed aan doet. Het is dus niet eenvoudig te berekenen wat voor jou slim is als je lijfrente vrijkomt. Daarvoor is persoonlijk advies nodig, zeker omdat het om een complex financieel product gaat.

Zo moet je voor de beslissing kijken naar je financiële situatie, het lijfrenteproduct en de huidige fiscale regels. Houd er rekening mee dat elk lijfrenteproduct anders is, ook omdat de belastingregels soms in de tussentijd zijn veranderd. Zo zal je bij de Belastingdienst de termen ‘oud regime’ en ‘nieuw regime’ tegenkomen voor oude en nieuwe lijfrenteproducten.

Een financieel adviseur kan met je meekijken naar alle aspecten die van belang zijn voor jouw keuze. Zo weet je zeker dat je de juiste keuzes maakt voor jouw lijfrente. Maak gerust een vrijblijvende afspraak met een van onze adviseurs. Die helpt je graag verder.

Lijfrente komt vrij voor AOW-leeftijd, wat dan?

Komt de lijfrente vrij en ontvang je nog geen AOW? Dat kan bijvoorbeeld komen doordat je de lijfrente afsloot toen de AOW-leeftijd lager lag dan nu het geval is. In zo’n geval kun je ervoor kiezen om de lijfrente uit te stellen, zodat de waarde ervan verder kan toenemen. Doorgroeien is vaak interessant als je de lijfrente nu nog niet nodig hebt als extra inkomen. Het verlengen kan je extra kapitaal opleveren.

Een andere optie is om je lijfrente direct te laten uitkeren als aanvulling op je huidige inkomen. Dat kan bijvoorbeeld handig zijn als je eerder stopt met werken of als je minder uren wilt werken in de laatste jaren tot je pensioen. Je kunt daarbij kiezen voor een overbruggingslijfrente. De lijfrente loopt dan totdat je de AOW-leeftijd hebt bereikt. Daarmee overbrug je dus de periode tot je pensioen. Doorsparen mag tot maximaal vijf jaar nadat je de AOW-leeftijd hebt bereikt.

Let op: een overbruggingslijfrente kun je alleen nemen met kapitaal dat je vóór 1 januari 2006 hebt ingelegd.

Hypotheek aflossen als lijfrente vrijkomt

Een van de doelen waarvoor je de lijfrente kunt gebruiken, is om je hypotheek af te lossen. Dit kan bijvoorbeeld handig zijn als je een aflossingsvrije hypotheek hebt. Daarvoor moet je aan het eind van de looptijd in één keer de volledige hypotheeksom aflossen. Dat is vaak een fors bedrag, waardoor het handig is om al tussentijds aflossingen te doen. Daar kun je je lijfrente voor gebruiken.

Let op: fiscaal gezien is het niet toegestaan om je lijfrentekapitaal in één keer te gebruiken om de hypotheek af te lossen. Dit heeft ermee te maken dat de premies voor je lijfrente of je ingelegde lijfrentekapitaal aftrekbaar zijn van de inkomstenbelasting.

Wil je toch de lijfrente in één keer laten uitkeren? Dan betaal je daarover de eerder genoemde boete en inkomstenbelasting. Daardoor blijft er relatief weinig van het lijfrentekapitaal over om je hypotheek mee af te lossen. Deze optie raden we dan ook in de meeste situaties ten zeerste af.

Tip: Wel kun je natuurlijk de lijfrente jaarlijks laten uitkeren. Daardoor kun je jaarlijks een bedrag aflossen op je hypotheek. Daardoor daalt de hypotheekschuld alsnog. Ook in dit geval geldt: vraag een financieel adviseur om persoonlijk advies. Het kan bijvoorbeeld goed zijn dat het in jouw situatie verstandiger is om het geld als buffer op een spaarrekening te storten.

Oscar Noorlag, Hypotheekexpert

Geef je keuze voor de lijfrente op tijd door

Of je nu kiest voor uitkeren, verlengen of afkopen, het is belangrijk dat je op tijd je keuze doorgeeft als je lijfrente vrijkomt. Zodra het geld vrijkomt, kun je tot 31 december van het volgende kalenderjaar beslissen wat je ermee doet.

Maak je geen keuze voor die deadline? Dan kun je een flinke boete krijgen. De Belastingdienst gaat er dan namelijk vanuit dat jij voor afkopen kiest. Je betaalt dan dus 20% revisierente en daarnaast inkomstenbelasting, terwijl je de lijfrente misschien helemaal niet wilde afkopen.

Persoonlijk advies over jouw lijfrentes?

Komt jouw lijfrente binnenkort vrij? Dan doe je er verstandig aan om een financieel adviseur in te schakelen. Diegene kan je laten weten welke mogelijkheden jij hebt en waar je goed aan doet.

Behoefte aan persoonlijk financieel advies over je lijfrentes, pensioen en fiscale zaken? De Van Bruggen-adviseurs staan voor je klaar. Maak een afspraak op een kantoor bij jou in de buurt. De eerste afspraak is op onze kosten!

Veelgestelde vragen

Hoe lang keert de lijfrente uit?

Het hangt af van de gemaakte afspraken hoe lang je een bedrag vanuit de lijfrente ontvangt. Soms ontvang je tot je overlijden een uitkering, soms geldt de lijfrente voor kortere tijd.

Wat kost het afkopen van lijfrente?

Kies je ervoor om je lijfrente te laten afkopen, houd dan rekening met een boete (revisierente) van 20%. Daarnaast moet je inkomstenbelasting betalen over de afkoopsom. Alleen als de afkoopsom (in 2024) lager is dan € 5.364,-, dan ben je vrijgesteld van de revisierente.

In welke box valt lijfrente?

Lijfrente valt in box 1. Dat wil zeggen dat lijfrente aftrekbaar is voor de inkomstenbelasting en dat je bij de uitkering juist inkomstenbelasting gaat betalen. Het gespaarde lijfrentekapitaal is vrijgesteld van vermogensbelasting (in box 3). Tijdens de verlengingsfase of zolang je de lijfrente aan het opbouwen bent, is het saldo van je lijfrente geblokkeerd. Je betaalt er op dat moment dan ook geen inkomstenbelasting over. Dat maakt het ook fiscaal aantrekkelijk om via lijfrentes extra te sparen voor je pensioen en AOW. Zodra de lijfrente tot uitkering komt en je het geld op een spaar- of beleggingsrekening zet, gaat het uiteraard wel meetellen voor de vermogensbelasting.