De hoogte van de rente op een bepaald moment heeft veel invloed op je financiën. We geven een aantal voorbeelden:

• Bij het kopen van een woning of als je rentevaste periode afloopt, bepaalt de hoogte van de hypotheekrente hoeveel je gaat betalen. Hoe hoger de rente, hoe hoger je maandlasten.
• Ga je met pensioen en heb je een beschikbaar premiepensioen of lijfrente? Dan bepaalt de rente hoeveel pensioen je ontvangt. Hoe hoger de rente, hoe hoger je uitkering.
• DUO stelt elke vijf jaar opnieuw vast hoeveel rente je betaalt over je studieschuld. Als de rente stijgt, stijgen ook je maandlasten.

De rente verandert voortdurend. Op veel belangrijke momenten ben je dus afhankelijk van hoe hoog de rente dan is.

De rente daalt al tientallen jaren

In onderstaande grafiek tonen we de gemiddelde hypotheekrente 5 jaar vast in de afgelopen 60 jaar.

In de jaren zeventig en tachtig steeg de rente soms boven de 10%. Dat lijkt nu onvoorstelbaar, maar in landen als Rusland en Turkije gebeurt dat nog steeds. Een hoge rente ontstaat meestal door hoge inflatie.

Sinds de invoering van de euro is het de taak van de Europese Centrale Bank (ECB) om de inflatie onder controle te houden. Dat lukte goed: de inflatie bleef lang laag en de hypotheekrente lag de afgelopen 25 jaar meestal onder de 6%.

De oranje lijn in de grafiek laat het zien: de rente daalt gestaag. Komt dat alleen door het beleid van de ECB? Nee. Ook de hoeveelheid geld in de economie speelt mee. Is er veel geld beschikbaar? Dan daalt de rente. Door de vergrijzing zijn er steeds meer ouderen. Zij geven minder uit en sparen meer. Daardoor komt er extra geld beschikbaar. Een paar jaar geleden verwachtten economen dat de rente nog tientallen jaren laag zou blijven. Maar de werkelijkheid bleek anders.

In 2022 steeg de rente snel. Dat kwam door meerdere factoren:

• De economie groeide hard na de coronacrisis, waardoor de prijzen stegen.
• Door de oorlog tussen Rusland en Oekraïne stegen de energieprijzen flink. Bedrijven berekenden die kosten door aan hun klanten.

Nu de inflatie onder controle lijkt, gaan we weer terug naar lagere rentes?

Die kans is zeker aanwezig, maar garanties zijn er niet. In Europa groeit de vraag naar geld. Tijdens de NAVO-top in juni spreken de Europese landen af om veel meer geld te investeren in defensie.

Ook de bevolkingssamenstelling van landen gaat veranderen. Dat  heeft gevolgen voor de hoeveelheid geld er beschikbaar is in een land. In Japan wonen veel ouderen en daar zien ze dat jongeren niet sparen en steeds meer ouderen hun spaargeld opmaken. Dat kan ook in andere westerse landen gaan gebeuren. De dalende trend in rente kan dan omslaan.

Maar de belangrijkste boodschap: niemand weet hoe de rente zich ontwikkelt – niet over een jaar, en zeker niet over 10 of 30 jaar.