Het meenemen van de studieschuld bij het bepalen van de maximale hypotheek vergroot de ongelijkheid op de woningmarkt. Voor starters betekent dit vaak een lagere leencapaciteit van tienduizenden euro’s. Van Bruggen roept de politiek daarom op hun verkiezingsbeloftes na te komen en beleid te maken waarin studieschulden niet langer meetellen. De nadelen en risico’s zijn beperkt en wegen niet op tegen de extra ongelijkheid die hierdoor ontstaat. Doorvoeren van dit beleid kan bovendien snel en eenvoudig.
Pechgeneratie nu op extra achterstand op de woningmarkt
Ongeveer 1,6 miljoen studenten en oud-studenten hebben een studieschuld. Bij ongeveer de helft gaat het om een schuld van maximaal € 10.000, maar voor ruim de helft van de oud-studenten gaat het om enkele tienduizenden euro’s. De terugbetaling is meestal geen probleem, omdat die over een lange periode uitgesmeerd wordt. Maar voor wie een huis wil kopen is de studieschuld vaak een grote belemmering. De studieschuld verlaagt de maximale hypotheek die je kunt krijgen enorm. Hoewel dit per stelsel iets verschilt, komt de hoogte van de studieschuld ongeveer overeen met het bedrag dat je minder kunt lenen. Dus voor iemand met een studieschuld van € 50.000,- betekent dat dus ongeveer € 50.000,- minder hypotheek.
Extra geraakt zijn studenten uit de periode 2015 tot en met 2023, toen de basisbeurs afgeschaft was. De zogenoemde pechgeneratie. Zij hebben vaak hoge schulden van tussen de € 25.000,- en € 50.000,-. Jan Thale Haandrikman, directeur van Van Bruggen: “Ze betaalden dus niet alleen meer voor hun onderwijs dan de huidige studenten of studenten van voor 2015, ze hebben nu ook nog eens een slechtere positie op de woningmarkt omdat ze minder kunnen lenen. Wij adviseren de politiek om de studieschuld niet meer mee te Iaten tellen bij het bepalen van de maximale hypotheek. Studenten uit de pechgeneratie krijgen dan iets eerlijkere kansen, ook als het aankomt op concurrentie met expats en mensen die op zoek zijn naar een woning na een scheiding.”
Maak werk van verkiezingsbelofte
In de verkiezingsdebatten is het er weinig over gegaan, maar meerdere politieke partijen pleitten in hun verkiezingsprogramma’s voor het niet meer mee Iaten tellen van een studieschuld bij het bepalen van de maximale hypotheek. D66 schreef bijvoorbeeld letterlijk: “We Iaten de studieschuld niet meer meetellen bij de hypotheekaanvraag”. In de bijlage zetten we de visie van de verschillende partijen op een rij.
Haandrikman roept de politiek op het niet te Iaten bij een loze verkiezingsbelofte en er zo snel mogelijk werk van te maken om deze aanpassing door te voeren. “Kamerleden kunnen direct een motie indienen om te zorgen dat studieschulden niet langer meetellen. Wij verwachten dat er een ruime meerderheid in de Tweede Kamer zal zijn. Het is nu de kans om een einde te maken aan de tweeslachtigheid die de politiek de afgelopen jaren in zijn greep hield.”
Politiek tot nu toe altijd tweeslachtig
Haandrikman vraagt de politiek om eens duidelijk kleur te bekennen als het gaat om de behandeling van studieleningen. “Aan de ene kant wil de politiek overkreditering voorkomen, maar de afgelopen jaren waren ze over het algemeen ook tegen het opnemen van de studielening in het BKR. Dat werkt in de hand dat iemand met een studielening op zoek gaat naar een adviseur en geldverstrekker die iets minder hard doorvraagt of er sprake is van een studieschuld. Met dit tweeslachtige beleid werk je verzwijging en onethisch gedrag in de hand. Met alle gevolgen van dien als je later in de betalingsproblemen komt en er bijvoorbeeld geen kwijtschelding komt van een restschuld door NHG, omdat je de studieschuld verzweeg.”
Nadelen
“Ik realiseer mij dat er ook best nadelen zitten aan het niet meetellen van de studielening, maar die zijn minimaal”, zegt Haandrikman. “Door het niet meewegen van de maandlasten die horen bij de studieschuld bestaat de kans dat een enkeling in de toekomst in de betalingsproblemen komt. Maar die kans bestaat ook als die persoon in een dure huurwoning zit, waar verhuurders geen rekening houden met diezelfde studieschuld. Een ander nadeel is dat het niet meer meewegen van een studieschuld mogelijk een licht opdrijvend effect op de huizenprijzen heeft, maar ik vind dat niet opwegen tegen het creëren van een gelijker speelveld.”